Ga naar de hoofdinhoud Ga naar de zoekopdracht Ga naar de hoofdnavigatie

Waldkindergarten für große und kleine Naturentdecker

Waldkindergärten, in der Kind und Natur im Einklang spielen und entdecken, erfreuen sich zurzeit großer Beliebtheit. Aber was genau steckt hinter dem Begriff der Waldpädagogik? Wie unterschieden sich die verschiedenen Konzepte und ist diese romantische Vorstellung für jedes Kind? Um die Antworten auf diese und weitere Fragen zu erhalten, haben wir für Sie die wichtigsten Informationen über Naturkindergärten zusammengefasst!

Was ist ein Waldkindergarten?

Die Idee des Waldkindergarten stammt ursprünglich aus Skandinavien und bezeichnet einen Kindergarten, der auf eine Kinderbetreuung im Freien setzt. Dabei soll die Natur ins Zentrum rücken und die Betreuung im Einklang mit ihr stattfinden. Spielzeug gibt es im Waldkindergarten nicht. Die Kinder entdecken den Wald und spielen mit dem, was sich in Wiese und Wald finden lässt. Bei extremen Wetterbedingungen muss in Deutschland eine Möglichkeit des Aufenthalts in geschlossenen Räumen geboten werden, beispielsweise ein Bauwagen. Auch ist die strenge Einhaltung von Hygienevorschriften und der Gefahrenordnung obligatorisch.

Geschichte und Entstehung des Waldkindergartens:

Anfang der 1950er Jahre entstand in Skandinavien die Idee, die Kinderbetreuung gänzlich in die Natur zu verlegen. Die Idee der Naturpädagogik schwappte in den 1960er Jahren dann schnell nach Deutschland über, wo 1968 der erste private Waldkindergarten öffnete. Eine staatliche Anerkennung blieb zu diesem Zeitpunkt allerdings noch aus. Knappe 30 Jahre später, im Jahr 1997, erhielt der erste Waldkindergarten (Waldkita) in Flensburg eine staatliche Anerkennung. Mittlerweile sind Waldkindergärten in Deutschland weit verbreitet und stoßen immer mehr auf Beliebtheit. Über 2000 Kindergärten, die Natur- und Waldpädagogik setzen, gibt es heute.

Welche Formen des Waldkindergartens gibt es?

Der typische Waldkindergarten:

  • Hier verbringen die Kinder jeden Tag in der Natur. Nur bei extremen Wetterbedingungen wird auf geschlossene Räume ausgewichen.

Der integrierte Waldkindergarten:

  • Eine Mischform aus dem Waldkindergarten und dem üblichen Kindergarten. Meist bietet die Kita eine Waldgruppe an, an der Kinder wahlweise teilnehmen können.
  • Auch etablieren viele Kitas eine feste Waldgruppe, die wöchentlich für ein paar Stunden in den Wald geht. Die restliche Zeit wird ganz normal im Regelkindergarten verbracht.

Waldtage oder Projektwochen:

  • Einige Kitas bieten auch gerne Waldtage oder Waldprojekte an. Die Projekte bedürfen allerdings guter Planung und meist die Unterstützung der Eltern.
  • Naturkindergärten können sowohl für die Projektwochen als auch für die einzelnen Waldtage wichtige Impulse geben.

Waldtage oder Projektwochen:

  • Einige Kitas bieten auch gerne Waldtage oder Waldprojekte an. Die Projekte bedürfen allerdings guter Planung und meist die Unterstützung der Eltern.
  • Naturkindergärten können sowohl für die Projektwochen als auch für die einzelnen Waldtage wichtige Impulse geben.

Tipp: Weitere Möglichkeiten zur Projektgestaltung mit dem Thema Ökologie finden Sie unter Naturwissenschaftliches Forschen im Kindergarten.

Wie sieht ein Tag im Waldkindergarten aus?

Ein typischer Tag im Naturkindergarten verläuft in der Regel ähnlich wie in einer normalen Kita. Meist beginnt der Tag mit einer Begrüßung im Morgenkreis. Später gibt es dann Raum für Freispiele und verschiedene Aktivitäten in der Natur.

Utensilien, wie Thermokissen, Seile, Becherlupen sowie Werkzeuge und Bastelmaterialien dürfen hierbei natürlich nicht fehlen. Nach der Beschäftigungszeit, in der die Kinder den Wald entdecken und mit Materialien aus Wald und Wiese spielen, folgt das gemeinsame Mittagessen sowie in manchen Fällen eine Ruhezeit.

Geburtstage und andere Feste werden auch im Naturkindergarten wie üblich gefeiert. Bevor es für die Naturerkunder nach Hause geht, wird alles Mitgebrachte wieder aufgeräumt. Schließlich sollen Kinder früh lernen, dass die Natur sauber bleiben muss.

Tipp: Auch bei TimeTEX finden Sie zahlreiche Materialien für das kreative Basteln. Außerdem eignet sich insbesondere unsere Forscherwerkstatt für alle kleinen Entdecker im Waldkindergarten. Hier finden Sie tolle Utensilien, wie Zuchtsets oder Becherlupen für den Waldalltag.

Das Konzept der Waldpädagogik:

Die Waldpädagogik möchte Kindern einen Gegenpol zur Reizüberflutung in der modernen Welt bieten. Die Natur soll dabei ein kindergerechtes Lernen und Spielen ermöglichen. Ganzheitliche Erziehung wird mit dem Aufenthalt im Freien verbunden. Die Entscheidung, ob das eigene Kind in den Naturkindergarten gehen soll, ist letztendlich von den Eltern abhängig.

Es gibt aber folgende Punkte, in denen sich die Waldkita von der Regeleinrichtung unterscheidet:

Erfahren von Stille:

Der Wald ist der ideale Ort, um Stille zu erleben. So werden Wahrnehmungsfähigkeit und sinnliche Erfahrungen gestärkt. Außerdem steigert die Stille die Konzentrationsfähigkeit der Kinder. In einem geschlossenem Raum ist dies nur schwer gegeben. In unserem Blogpost erfährst du mehr über Entspannung für Kinder.

Naturmaterialien:

Ganz im Sinne der Naturpädagogik spielen Kinder im Waldkindergarten lediglich mit den Utensilien des Waldes. Vorgesehenes Spielzeug gibt es nicht. So wird ein Blatt in einer Pfütze schnell zu einem Boot, oder ein Stock zu einem Kochlöffel. Fantasie und Kreativität der Kinder werden dadurch stark gefördert.

Natur als Lehrer:

Von der Natur können Kinder einiges lernen. Der jahreszeitliche Kreislauf mit dem Erblühen, Wachsen, Reifen, Ernten, Verwelken und Ruhen lässt die Kinder die Natur hautnah miterleben und sie bestaunen. So entsteht ein achtsamer und nachhaltiger Umgang mit der Natur und dem Wald.

Bewegungsfreiraum:

Kinder haben im Wald ausreichend Platz, um ihre körperlichen Möglichkeiten und Grenzen zu testen. Sie können je nach Lust und Laune springen, klettern, hüpfen, balancieren und vieles mehr. Eine gute Voraussetzung für die psychomotorische Entwicklung. Gleichzeitig gewinnen die Waldkinder so mehr Sicherheit und Selbstbewusstsein.

Förderung Fantasie und Kommunikation:

Spielzeug in der Regelkita oder im Kinderzimmer haben eine klare Bedeutung und bieten wenig Raum für Fantasie oder Kommunikation. Ein Spielzeugauto ist zum Fahren da, ein Bauklotz zum Bauen. Gemeinschaftliche Kommunikation bleibt so oft aus. Der Wald und seine Materialien hingegen haben keine feste Bedeutungszuschreibung. Demnach kann ein Blatt ein Teller, ein Geldschein oder ein Boot in der Pfütze sein. Die Fantasie wird so automatisch angeregt und es kommt zur Kommunikation mit den Mitspielern. Schließlich muss die eigene Interpretation des Gegenstands erst mitgeteilt werden, bevor es mit dem Spielen losgehen kann.

Stärkung Gesundheit:

Das Immunsystem wird durch die tägliche Bewegung an der frischen Luft und die verschiedenen Wetterverhältnisse laufend gestärkt. Außerdem können sich Infektionen im Freien weniger gut übertragen als im geschlossenem Raum.

Anregung der Sinne:

Im Wald werden alle fünf Sinne angesprochen. Dadurch wird die Erfahrung umfassender und Kinder bauen eine tiefe Beziehung zum Gegenstand auf.

Was sind mögliche Nachteile des Waldkindergartens?

Der tägliche Aufenthalt im Freien kann besonders für empfindliche Kinder oder Kinder aus einem naturfernen Umfeld anfangs problematisch sein.

  • Schmutzige Kleider sind vorprogrammiert: Ständiges Waschen ist also unumgänglich!
  • Kinder mit Allergien sind im Waldkindergarten nicht gut aufgehoben
  • Begrenzte Öffnungszeiten
  • Kinder brauchen die passende Ausrüstung für Wind und Wetter (kann kostspielig sein)

Wie hoch sind die Kosten?

Die Kosten der Betreuung hängen von dem Umfang der Stunden und der jeweiligen Trägerschaft ab. In der Regel belaufen sie sich aber auf 100 bis 150 Euro pro Monat. Außerdem können zusätzliche Kosten für Essen oder Material anfallen. Je nach Trägerschaft kann es auch zu Mitgliedskosten kommen.

100-Veld-speelmat van vinyl, 120 x 120 cm
Deze mat van 100 van vinyl bevat alle getallen van 1 tot 100 en is heel geschikt voor het spelend ontdekken van het getallengebied tot 100. Met de beide opblaasbare dobbelstenen kunnen ook basisbewerkingen geoefend worden, de antwoorden kunnen met de 54 meegeleverde gekleurde markers getoond worden. Afmeting: ca. 120 cm x 120 cm grote honderdmat met de getallen van 1 t/m 100 incl. twee opblaasbare dobbelstenen basis rekenbewerkingen trainen

€ 52,90*
Activiteitenkaarten "bewegend leren" 20-delig
Met deze activiteitenkaarten komt er letterlijk beweging in het klaslokaal. Daarom zijn ze bijzonder geschikt voor het wisselen van onderwerp, even los te maken en stoom af te blazen of als warming-up tijdens de gymles. Op 20 grote kaarten bevinden zich bonte afbeeldingen van verschillende, in figuren weergegeven activiteiten, die door de kinderen nagedaan worden. De activiteitenkaarten kunnen bijv. door de kinderen blind getrokken worden en omhooggehouden worden. De kaarten kunen ook met een magneetje op het bord bevestigd worden. Of ze worden in onze blanco dobbelstenen met insteekvakken (artikel #93584) gestoken, zodat ermee gedobbeld wordt. Voor het los maken tijdens of na de les en het verhogen van het concentratievermogen, gewoon als tussendoorspelletje of voor de warming-up in de gymles. De oefeningen stimuleren de doorbloeding en de concentratie. De kaarten zijn op de voorzijde in 3 kleuren bedrukt: de rode afbeeldingen tonen oefeningen voor de armen, de groene voor de benen en de blauwe voor het hele lichaam. Op de achterzijde wordt de aan de voorzijde getoonde oefening in het Duits beschreven en nogmaals iets kleiner afgebeeld. 20 tweezijdig bedrukte activiteitenkaarten, van stevig kartonMade in Germany!   Afmeting: 13,5 x 13,5 cm 20 activiteitenkaarten om na te doen om te ontspannen tijdens de les ook geschikt voor de gymles De blanco dobbelsteen wordt niet meegeleverd.  

€ 11,90*
Activiteitenkaarten XL A4 "bewegend leren", magnetisch, in box, 26-delig
Deze activiteitenkaarten brengen beweging in de klas. Daarom zijn ze bijzonder geschikt om van les of onderwerp te veranderen of om als tussendoorspelletje te gebruiken. Ook kunnen ze worden gebruikt tijdens de gymles voor de warming up.Op 24 grote kaarten van A4-formaat staan kleurrijke illustraties van verschillende, figuurlijk uitgebeelde activiteiten die de kinderen kunnen nadoen. De activiteitenkaarten kunnen blindelings door de kinderen worden getekend en dan op het bord worden gehangen zodat iedereen ze kan zien. Om de kaarten te magnetiseren bevat de set onze zelfklevende magneetplaatjes van 20x20 mm.Om de les te ontspannen en het concentratievermogen te vergroten, gewoon als spelletje tussendoor of om op te warmen in de gymles. De oefeningen stimuleren de bloedsomloop en het concentratievermogen.De oefeningen op de kaarten zijn aan de voorzijde in 3 verschillende kleuren: rode illustraties tonen oefeningen voor de armen, blauwe voor het hele lichaam en groene oefeningen voor de benen.Op de achterzijde wordt de oefening die op de voorzijde is afgebeeld nogmaals beschreven en geïllustreerd in een iets kleiner formaat. Op deze manier kan de oefening worden uitgelegd als het bewegingspictogram niet begrijpelijk genoeg is. 24 activiteitenkaarten om te kopiëren met magneetplaatjes om aan het bord te bevestigen om los te komen in de klas en de concentratie te verhogen Afmetingen: A4 Made in Germany! Inhoud:- 8 activiteitenkaarten met oefeningen voor de armen, de benen en het hele lichaam- 100 zelfklevende magneetplaatjes van 20x20 mm- Instructies- Kunststof doos om op te bergen

€ 27,90*
Bewegingssoftbal "Konfetti", ca. 16 cm ø
Deze softbal met PU-kern is geschikt voor vangspellen of als spelletje tussendoor. Af en toe in beweging komen leidt tot betere concentratie. De bal is ook bijzonder geschikt om te gebruiken als energizer. De softbal kan ook worden gebruikt voor woordspelletjes. De bal is super licht en weegt slechts 110 gram, dus absoluut veilig in gebruik. De bal is ook bijzonder stil als hij op de grond valt en maakt geen onnodig geluid. Dankzij zijn kleurrijke uiterlijk valt hij op en raak je hem niet snel kwijt. Afmetingen: ca. 16 cm ø voor woordenschat of andere spellen om de les wat losser te maken bijzonder licht en stil

€ 11,90*
Bewegingsspel "Bounce Rackets", 4-delig
Een geweldig tennisspel dat perfect is voor kinderen omdat het met beide handen kan worden vastgehouden. De tennisrackets zijn gemaakt van robuust bamboe en bedekt met een rekbare stof. Dit vangt de pluizige Kooshbal en kaatst hem terug naar de tegenstander - ongelofelijk leuk voor jong en oud. Het doel is om de bal zo vaak mogelijk heen en weer te slaan. Dit spel is ideaal voor spelletjes op het schoolplein, op het strand, in het park of in de eigen tuin. Met meerdere sets kan het gemakkelijk in grotere groepen gespeeld worden. Het spel is geschikt voor buiten, maar ook voor binnen, omdat de bal erg stil en licht is. Perfect voor kinderen die plezier willen hebben en genieten van het trainen van hun grove motoriek en oog-handcoördinatie. trainen van de grove motoriek en oog-handcoördinatie zachte en stille Kooshbal leuk voor jong en oud Inhoud: 2 ronde rackets, ca. 29 cm ø 1 rubberen Kooshbal, ca. 9,5 cm ø 1 opbergtas

€ 23,90*
Bewegingsspel "Moves!", 19-delig
Hier gebeurt wat! Een geweldig spel dat ook in grotere groepen kan worden gespeeld. Het bewegingsspel bestaat uit 18 houten schijven met op elke schijf een beweging afgebeeld. In elke ronde komt er een nieuwe beweging bij. Wie kan de volgorde van de bewegingen het beste onthouden? Wie het niet meer weet, valt af. Het spel bevordert de concentratie en het geheugen, maar ook lenigheid en coördinatie. De mooi vormgegeven houten schijven worden opgeborgen in een praktische stoffen tas. Het spel kan binnen en buiten worden gespeeld en is overal klaar voor gebruik. Een eenvoudig en stabiel bewegingsspel dat kinderen in beweging brengt en het geheugen traint. 18 houten schijven met verschillende bewegingsvormen traint lenigheid, coördinatie en concentratie geschikt voor grotere groepen met praktische stoffen opbergzak Afmetingen: houten schijf ca. 8 cm ø Inhoud: 18 houten schijven 1 katoenen opbergzak

€ 23,90*
Blanco dobbelsteen met insteekhoes 10 cm
Deze praktische, bonte dobbelsteen is universeel inzetbaar en vorm te geven. Aan alle 6 zijden bevinden zich doorzichtige insteekhoezen over het hele vlak. Hier kunnen zelf ontworpen afbeeldingen, bijv. blanco insteekkaarten of papier met opdracht of motief ingestoken worden. De dobbelsteen heeft van binnen een kern van foam, die door een stoffen bescherming (100% polyester) omsloten wordt. Door zijn afmeting en geringe gewicht is de dobbelsteen ook geschikt voor (vang)spellen. Lengte van de zijden: 10 cmGewicht: slechts 70 g individueel vorm te geven en veelzijdig inzetbaar mooie, grote en transparante zichtvensters lichtgewicht, dus ook voor (vang)spelletjes geschikt

€ 15,90*
Blanco dobbelsteen met insteekhoezen 15 cm
Deze praktische, gekleurde dobbelsteen is universeel inzetbaar en zelf te ontwerpen. Aan alle 6 zijden bevinden zich doorzichtige insteekhoezen over het hele oppervlak. Hierin kan zelf ontworpen inhoud geschoven worden, bijvoorbeeld beschreven blanco-insteekkaarten of papier met opdracht/motief. De blanco insteekkaarten zijn apart verkrijgbaar. Van binnen heeft de dobbelsteen een kern van schuimrubber, die met een hoes (100% polyester) omsloten wordt. Vanwege zijn afmeting en het lage gewicht is de dobbelsteen bovendien ook heel geschikt voor (vang)spellen. Lengte van de zijden: 15 cmGewicht: slechts 150 g zelf vorm te geven en in te zetten mooie, grote, transparante zichtvensters lichtgewicht, dus heel geschikt voor vangspellen

€ 19,90*
Blanco dobbelsteen met insteekhoezen 20 cm
Deze praktische, bonte dobbelsteen is zelf vorm te geven en universeel inzetbaar. Aan alle 6 zijden bevinden zich vlakvullende, doorzichtige insteekhoezen. Hierin kunnen eigen ontwerpen, bijv. op blanco insteekkaarten of papier (met opdrachten of motieven) geschoven worden. De blanco insteekkaarten zijn apart verkrijgbaar. De dobbelsteen heeft een kern van foam,  die met een stoffen hoes (100% Polyester) omsloten is. Vanwege zijn afmeting en het geringe gewicht is de dobbelsteen ook heel geschikt voor (vang)spellen. Lengte van de zijden: 20 cmGewicht: slechts 360 g zelf vorm te geven en multi-inzetbaar mooie en grote, transparente vensters lichtgewicht, dus ook voor (vang)spellen geschikt

€ 34,90*
Blanco dobbelsteen met insteekhoezen 25 cm
Deze praktische, bonte dobbelsteen is zelf vorm te geven en universeel inzetbaar. Aan alle 6 zijden bevinden zich vlakvullende, doorzichtige insteekhoezen. Hierin kunnen eigen ontwerpen, bijv. op blanco insteekkaarten of papier (met opdrachten of motieven) geschoven worden. De blanco insteekkaarten zijn apart verkrijgbaar. De dobbelsteen heeft een kern van foam,  die met een stoffen hoes (100% Polyester) omsloten is. Vanwege zijn afmeting en het geringe gewicht is de dobbelsteen ook heel geschikt voor (vang)spellen. Lengte van de zijden: 25 cmGewicht: slechts 620 g zelf vorm te geven en multi-inzetbaar mooie en grote, transparante vensters lichtgewicht, dus ook voor (vang)spellen geschikt

€ 49,90*

Diese weiteren Themen könnten Sie auch interessieren

Vorschule im Kindergarten für einen kinderleichten Schulstart

Vorschule im Kindergarten für einen kinderleichten Schulstart

Het laatste jaar kleuterschool markeert het begin van een spannende tijd voor kinderen en ouders: ze zijn nu de "volwassenen" en gaan binnenkort naar school. Kinderen kijken er meestal naar uit, maar naar school gaan kan ook gepaard gaan met onzekerheid. Om dit tegen te gaan en de overgang van kinderdagverblijf naar school gemakkelijker te maken, bieden veel kinderdagverblijven gericht peuterwerk aan. In dit artikel lees je wat dit inhoudt en hoe kinderen spelenderwijs worden voorbereid op school.
Experimente im Kindergarten

Experimente im Kindergarten

Kindvriendelijke experimenten om na te doen op de kleuterschool
Waldkindergarten für große und kleine Naturentdecker

Waldkindergarten für große und kleine Naturentdecker

Waldkindergartens, waarin kinderen en de natuur in harmonie spelen en ontdekken, genieten momenteel een grote populariteit....